Στη συνεδρίαση της Kεντρικής Eπιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ για τον ορισμό υποψηφίων για τις περιφέρειες (1/4/2014), αμέσως μετά τη δήλωση της σ. Ελένης Πορτάλιου, είχα αναφέρει μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
«Γίνεται όλο και περισσότερο αισθητή η απαίτηση να ξανασυνδεθεί η πολιτική με την ηθική, να ηθικοποιηθεί η πολιτική. Στην πραγματικότητα, το αίτημα αυτό μας έχει έρθει από πολλά μαζικά κινήματα, αλλά και με την αυθόρμητη απόρριψη της πολιτικής “ως τέχνης του εφικτού”, του ωφελιμισμού, του πραγματισμού.
Η έλλειψη της ηθικής, όπως τονίζει ο φιλόσοφος Κάρελ Κόσικ, οδηγεί σε ένα κενό: το άτομο-πολίτης δεν έχει κανένα κριτήριο για το τι είναι θετικό και τι αρνητικό, τι είναι σωστό και τι λάθος» (1/2/2014).
Λίγο καιρό μετά ξανααναφέρθηκα στα λόγια αυτά στη δήλωσή μου για το ατυχές δημοσίευμα της Αυγής και την εύκολη πρακτορολογία που αναπαρήγαγε (24/4/2014).
Τούτες τις μέρες, λίγες μόνο μετά το αποτέλεσμα των εκλογών, νομίζω ότι έχουν πάλι την ίδια και ίσως περισσότερη σημασία.
Η βαθιά ανησυχία, η απέχθεια που προκαλούν σε κάθε δημοκρατικό πολίτη οι εικόνες των χρυσαυγιτών που παρελαύνουν μέσα στη Βουλή ή φωνασκούν έξω από αυτήν πρέπει να μας θέσει όλους σε εγρήγορση. Και μάλιστα όχι μόνο κινηματική ή γενικά πολιτική εγρήγορση, αλλά σε μια επίμονη αναζήτηση των αιτιών για τις οποίες πάνω από 500.000 συμπολίτες μας καταλήγουν να ψηφίζουν αυτό το κόμμα-όνειδος για το λαό μας.
Αν εμβαθύνουμε σε αυτές τις αιτίες, θα διακρίνουμε ότι μια βασική είναι η δυσπιστία, η αγανάκτηση για το πολιτικό σύστημα. Ο μέσος πολίτης δεν δείχνει καμιά εμπιστοσύνη στους πολιτικούς, γιατί τους ταυτίζει με τον εμπαιγμό και την κοροϊδία των απλών ανθρώπων, τους ταυτίζει με την εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων, δηλαδή, τους θεωρεί θεμελιακά ανήθικους.
Δεν φτάνει, επομένως, η Αριστερά να διακηρύσσει τη διαφορετική ηθική της, χρειάζεται οπωσδήποτε να αποδεικνύει έμπρακτα ότι διαθέτει άλλη ηθική, γιατί η ηθική αποδεικνύεται πρωτίστως στις στάσεις και τις συμπεριφορές και όχι στις διακηρύξεις.
Κι εδώ η ριζοσπαστική Αριστερά, που θέλει να πείσει όσο το δυνατόν ευρύτερα τμήματα του ελληνικού λαού, πρέπει να προσπαθήσει ακόμη πολύ. Εκπτώσεις σε ζητήματα αξιών, όπως είναι η προτεραιότητα της ζωής και της φύσης έναντι των επιχειρηματικών συμφερόντων, δεν επιτρέπονται. Προσαρμοστικότητα και ανοχή σε παρα-πολιτικά φαινόμενα εισβολής των επιχειρηματιών του ποδοσφαίρου στην διαχείριση των δήμων (και των κονδυλίων του ΕΣΠΑ) δεν νοείται.
Αμήχανες συμπεριφορές που δεν μπορούν να υποστηρίξουν δημόσια τις προσωπικές επιλογές δεν αντιστοιχούν στην Αριστερά που εμπνεύστηκε από τα συνθήματα του Μάη «το προσωπικό είναι πολιτικό».
Η μεγάλη δύναμη της κυρίαρχης ιδεολογίας και του κυρίαρχου λόγου περί ηθικής είναι ότι είναι εμπεδωμένη σε όλους τους ανθρώπους και όλες τις κοινωνικές τάξεις. Το καθήκον της Αριστεράς είναι, αφού συνειδητοποιήσει αυτήν την πραγματικότητα, να δημιουργήσει βήμα-βήμα (αλλά και με άλματα) μια ανταγωνιστική ηθική που να αφορά το σύνολο των καταπιεσμένων ανθρώπων.
Εκεί θα κριθεί τελικά η νίκη της, είτε πριν είτε μετά την όποια εκλογική επικράτηση. Γιατί, διαφορετικά, η κυρίαρχη επίπλαστη ηθική έχει τρόπο να ενσωματώνει όλες τις «φωνές». Αυτή άλλωστε δεν είναι η μεταμοντέρνα συνθήκη;