«Ούτε αισιοδοξία, ούτε απαισιοδοξία, δικαιοσύνη» – Μέχρι τότε καμιά ειρήνη, η σιωπή μας δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά υπόκωφη οργή
Την στιγμή που ψάχνουν στο υπέδαφος για υδρογονάνθρακες σε Αιγαίο, Ιόνιο και Κρητικό πέλαγος και στα «οικόπεδα» της Κύπρου, στον εναέριο χώρο πληθαίνουν οι τουρκικές παραβιάσεις και την ίδια στιγμή η μνημονιακή Ελλάς αποκτά «διαστημική» υπηρεσία υπό τον κ. Παππά, προετοιμαζόμενη για την «καθαρή έξοδο». Όμως επί της ελληνικής γης, εντός της ελληνικής κοινωνίας, τι άραγε συμβαίνει; Τι σημαντικό έγινε την χρονιά που πέρασε και τι μας περιμένει, ή τι περιμένουμε –αν περιμένουμε κάτι– από το 2018; Το ερώτημα θα μπορούσε να διατυπωθεί και διαφορετικά: υπάρχει κάτι ενδιαφέρον που να έγινε σε οποιοδήποτε τομέα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής που να χρωματίζει και να σημαδεύει την χρονιά που πέρασε;
Η απάντηση δεν είναι εύκολη και συναρτάται από την πλευρά που βλέπει κανείς τα πράγματα. Όμως δεν υπάρχει ένα γεγονός που όλοι άσχετα από την οπτική που έχει ο καθένας να το αξιολογούν ως το σημαντικότερο.
Η κυβέρνηση μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι το εύκολο κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης και η επικείμενη έξοδος από το μνημόνιο και να προσπαθεί να καλύψει την φθορά της. Η αντιπολίτευση να κορδώνεται για τις 12 μονάδες διαφορά που έχει και με το «είμαστε έτοιμοι» του πρόσφατου συνεδρίου της να καλύπτει κι αυτή το γεγονός ότι δεν έχει δημιουργήσει ένα ορμητικό ρεύμα υπέρ της. Το ΠΑΣΟΚ με το «ξαναρχόμαστε» ως «Κίνημα αλλαγής», μπορεί να ισχυρίζεται ότι κούτσα-κούτσα ίσως αναδειχθεί τρίτη πολιτική δύναμη και ολίγον ρυθμιστής της κατάστασης. Το ΚΚΕ μετά το 20ό συνέδριό του, μπορεί να σταθεροποιείται και να ευελπιστεί ότι κάτι μπορεί να «τσιμπήσει» σε ποσοστά. Η Χρυσή Αυγή μετά από μια «κοιλιά» που έκανε με την «κοινοβουλευτοποίησή» της, τώρα ξαναξεκινάει τους «ακτιβισμούς» της.
Από την άλλη πάλι η κυβέρνηση μπορεί να καυχιέται πως πήρε παράταση από τους ισχυρούς προστάτες «δανειστές», πως η χώρα αποκτά ιδιαίτερη σημασία ξανά, ήρθε ο Μακρόν στην Ελλάδα, ο Τραμπ δέχθηκε τον Τσίπρα στις ΗΠΑ, ήρθε και ο πολύς Ερντογάν και του απαντήσαμε. Ψηφίσαν και την νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου στα 15 έτη, τηλεφώνησαν στον Σουλτς να πάρει μέρος στην κυβέρνηση στην Γερμανία και ο Τσακαλώτος αναγνωρίζεται από το Politicon ως σπουδαίος ευρωπαίος πολιτικός. Πολιτικοκοινωνικά η κυβέρνηση αναγκάζεται σε ανοίγματα προς χώρους του μαύρου χρήματος και του λαθρεμπορίου, του τζόγου κ.λπ. Στήνει τα δικά της ΜΜΕ και πρωταγωνιστεί στον πόλεμο στο χώρο του Τύπου με άλλα συμφέροντα.
Κοινωνικά. Η φτωχοποίηση καλπάζει μαζί με τις φοροεπιδρομές παντός είδους. Τα προαπαιτούμενα των δανειστών-μνημονίων διαρκώς απομυζούν τους πολίτες και την χώρα ολόκληρη. Τώρα στήνεται η μεγάλη ληστεία της περιουσίας των πολιτών με τη φάμπρικα των πλειστηριασμών. Το 2018 θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Οι «εργαζόμενοι» ζουν με 4-5 κατοστάρικα (όσοι δουλεύουν), ενώ ταυτόχρονα κάποιοι συνεχίζουν να πλουτίζουν. Με άλλα λόγια, το δίπολο φτώχεια-πλούτος μεγεθύνεται και γίνεται ολοένα και πιο ορατό στη μνημονιακή Ελλάδα, ενώ η κυβέρνηση ως νέα Φρειδερίκη μοιράζει ελεημοσύνη.
Η κοινωνία, όμως, κινδύνευσε και δοκιμάστηκε από φυσικές καταστροφές (φωτιές, σεισμούς, μόλυνση της θάλασσας και πλημμύρες) και είδε με τα μάτια της την αναλγησία, την ανικανότητα και τη διάλυση του κρατικού μηχανισμού. Όπως επίσης έγινε κατανοητό στα νησιά πως η έκρηξη του προσφυγικού είναι σχεδόν προγραμματισμένη και η συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας (σε βάρος της Ελλάδας) δημιουργεί ασφυκτικές διαστάσεις. Η γκετοποίηση και η εγκληματικότητα κάθε είδους διασταυρώνεται με την προώθηση μεγαλύτερων κατασταλτικών μηχανισμών.
Τέλος, η χώρα εμπλέκεται στην πολεμική μηχανή της Δύσης σε μια περιοχή όπου οι φλόγες του πολέμου μπορεί να έρθουν και από βορρά και από νοτιοανατολικά. Η επιθετικότητα της Τουρκίας αυξάνεται σε βάρος της Ελλάδας και με πολλαπλούς μοχλούς προωθεί μια ιδιαίτερη φινλανδοποίησή της.
Αυτές είναι οι επιτυχίες της μνημονιακής νεοαποικιακής Ελλάδας και του πολιτικού της κόσμου.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο
Ουσιαστικά αυτό που έχει το περισσότερο ενδιαφέρον είναι η συνεχιζόμενη υποστροφή και συστροφή της δυσαρέσκειας, του ριζοσπαστικού πνεύματος και της λαϊκής διαθεσιμότητας που εκδηλώθηκε στα χρόνια 2010-2012. Η καθοδική του πορεία συνεχίστηκε και κορυφώνεται από το τσάκισμα των αυταπατών και της ελπίδας ότι κάπου θα υπάρχει ένα τέρμα στον κατήφορο. Αυτός ο πάτος, που ποτέ δεν τον προσεγγίζουμε, δημιουργεί μια μονιμότητα και ένα πάγωμα κάθε σκέψης για κάτι καλύτερο για τον τόπο, την κοινωνία αλλά και τον καθένα ατομικά.
Αυτό το πάγωμα και η σιωπή της κοινωνίας απέναντι σε όσα της κάνουν και όσα γίνονται, είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο. Το στοιχείο που θέλει εξήγηση αλλά και παρέμβαση για να αλλάξει και να τροποποιηθεί. Ο κορεσμός του κόσμου, προς την πολιτική γενικά (και το διαρκές της ψεύδος και τις πολιτικές περσόνες), προς τα μεγάλα λόγια (θα τα σκίσουμε εμείς αφού ο άλλος πρόδωσε), προς τον καταγγελτικό λόγο («έξω», «κάτω») είναι δικαιολογημένος και φυσιολογικός.
Η συνέχιση αυτής της κατάστασης δημιουργεί συστροφή, και η συστροφή τροφοδοτεί επιθετικό ατομικό υποκειμενισμό που με την σειρά του δημιουργεί περισσότερους όρους διαλυτισμού και κατακερματισμού.
Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο υπάρχει και μια θετική πλευρά: στα έγκατα του ριζοσπαστισμού υπάρχει το στοιχείο της καρτερίας, της σιωπηλής καρτερίας για το καινούργιο, την διέξοδο, την εναλλακτική πρόταση. Υπάρχει η προσπάθεια να μην σπαταληθούν δυνάμεις σε άσκοπα και μη ενδιαφέροντα πράγματα. Υπάρχει η στροφή προς την τέχνη και τον πολιτισμό. Αναζητείται το ανθρώπινο στοιχείο και η ανθρωπιά. Η αλληλεγγύη ακόμα συγκινεί. Πόσοι συνάνθρωποι δεν αγοράζουν λίγα μακαρόνια και λίγο ρύζι και τα εναποθέτουν στην είσοδο μιας θεατρικής παράστασης; Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί τους συγκινεί ο ΣΚΑΪ; Την ίδια στιγμή βέβαια η πλειοψηφία χάσκει στους διαγωνισμούς και τα σόου του ΣΚΑΪ, στις λοταρίες, στα καταστήματα του ΟΠΑΠ…
Το πιο ενδιαφέρον λοιπόν στοιχείο του 2017 καταγράφεται και αποτιμάται: πολιτικά όλες οι συνταγές που υιοθετούνται δεν έχουν την λαϊκή συναίνεση, δεν υπάρχει κανένα ρεύμα υπέρ όσων απεργάζεται ο πολιτικός κόσμος. Δημοσκοπικά, ο «Κανένας» παίρνει περίοπτη θέση όταν ρωτούν ποιος είναι καταλληλότερος πρωθυπουργός ή κυβέρνηση. Στο επίπεδο των ιδεών υπάρχουν σημάδια της υποστροφής και της συστροφής του ριζοσπαστισμού προς έναν ρεαλισμό και ένα σκύψιμο του κεφαλιού για να τα βγάλει πέρα ο καθένας στη δύσκολη μάχη της επιβίωσης. Αυξάνεται η τάση φυγής και μετανάστευσης, παρά τα πανηγύρια της κυβέρνησης για μείωση της ανεργίας. Η διανόηση σιωπά εκκωφαντικά. Οι νέο-φαναριώτες κάνουν την εμφάνισή τους. Ο δικαιωματισμός μαζί με τους 53+, Φίλη κοκ, καλά κρατούν σε θέσεις και οφίτσια. Η Αριστερά δεν βλέπει, δεν καταλαβαίνει την πραγματικότητα, από πούθε έρχονται οι κίνδυνοι και είναι αμφίβολο αν μπορεί να αυτό-γιατρευτεί.
Αυτή είναι η κατάσταση που πρέπει να ξεπεραστεί, να αντιστραφεί, να αλλάξει. Αυτό είναι το κύριο και πιο ενδιαφέρον πράγμα με το οποίο πρέπει να ασχοληθεί κάθε προοδευτική φωνή στον τόπο μας. Η απάντηση δεν θα έρθει εύκολα ούτε με τους γνωστούς τρόπους. Κι αφού αναφερθήκαμε στους γνωστούς τρόπους ας προσθέσουμε τα ακόλουθα: ήδη έχουμε εισέλθει σε μια προεκλογική παρατεταμένη περίοδο (βουλευτικές, ευρωεκλογές, αυτοδιοικητικές). Άρα το 2018 θα σημαδευτεί κι από αυτά. Κυρίως όμως θα σημαδευτεί από τα μεγάλα γεωπολιτικά κύματα.
Ποια πράγματα λοιπόν μπορούν να χαρακτηριστούν ως «ενδιαφέροντα εγχειρήματα»; Με ποιο κριτήριο; Με ποιες προϋποθέσεις; Με ποια προτάγματα;
Αποχαιρετάμε το 2017 με αυτά τα ερωτήματα και ελπίζουμε μαζί με εσάς, που μας διαβάζετε και μας στηρίζετε, να συμβάλουμε στις απαντήσεις. Καλή και δημιουργική χρονιά!